Okresy szczególnego niepokoju wyzwalają wśród ludzi chęć gromadzenia jak
największej ilości środków materialnych. Od dawna, wojny i kryzysy gospodarcze
nie sprzyjały budowie zaufania do banków, stąd też starano się przechowywać swój
dobytek "na własną rękę", ukrywając go w bezpiecznych miejscach. Zazwyczaj
przechowywano w taki sposób dobry kruszcowy pieniądz: srebrny i złoty.
Nic więc dziwnego, że wybuch I wojny światowej i ogłoszenie 1 sierpnia 1914 r.
przez rząd niemiecki mobilizacji, wywołać musiały u ludności taką właśnie
reakcję. Masowo gromadzono srebrne (1, 2, 3 i 5 marek) i złote (5, 10 i 20
marek) monety. Jakby czekając, aż sytuacja w miarę się ustabilizuje i mając
świadomość, że tak dobry pieniądz nie straci - ba, może nawet zyska! - na swej
wartości. Masowo też wycofywano oszczędności z banków, żądając przy tym wypłat w
owej "dobrej" monecie.
Nie przyniosło większych efektów wprowadzone już z dniem 4 sierpnia 1914 r.
wstrzymywanie wypłat z banków pieniędzy srebrnych i złotych. Nie były
zadowalające także obowiązkowe wpłaty tychże do banków, a pochodzących z
depozytów instytucji państwowych. Połowicznym sukcesem zakończyła się
rozpropagowana wśród ludności cywilnej akcja wymiany monet kruszcowych na
pieniądz papierowy. Co gorsza, z uwagi na masowy wykup towarów, zaczęły skakać w
górę ich ceny, co w konsekwencji narzucało potrzebę zwiększenia ilości
pieniędzy.
Z powodu braku niskich nominałów w obiegu miasta niemieckie rozpoczęły wydawanie
własnych zastępczych środków pieniężnych. W latach 1920-1921 rynek pieniężny był
już unormowany. Po wojnie jednak szeroko rozpowszechniło się kolekcjonerstwo
tego typu walorów. Władze samorządowe miast i gmin wydawały więc papierowe
notgeldy w postaci całych serii, bardzo bogato ilustrowanych. Gwarantowało to
dodatkowe wpływy gotówki do kasy, które mogły być przeznaczone na lokalne
potrzeby. Bony te w minimalnym stopniu pełniły rolę pieniądza, gdyż najczęściej
trafiały do hurtowych handlarzy, rozprowadzających je wśród licznej rzeszy
zbieraczy w całych Niemczech.
W okresie kiedy były wydawane notgedy szalała w Niemczech hiperinflacja, można
to zaobserwować porównując nominały tych wydanych w 1921 z tymi wydanymi już w
roku 1923.William Gutmann i Patricia Meehan w swej pracy "The Great Inflation,
Germany 1919-1923" ("Wielka inflacja, Niemcy, 1919-1923"), przytaczają
wspomnienia jednego z ówczesnych studentów, który zamówił w kafejce kawę
kosztującą 5000 marek. Po godzinie, gdy przyszło do zapłacenia rachunku kelner
zażądał od niego 8000 marek, twierdząc, że w ciągu tego czasu kawa podrożała o
3000 marek. Dla porównania za 1 funt chleba w 1923 r. płacono 540 miliardów
marek, za funt mięsa 3200 miliardów marek.
NOMINAŁ |
DATA WYDANIA |
WYDAWCA |
5 Mark
10 Mark
20 Mark
|
5.10.1918
5.10.1918
5.10.1918
|
Stadt - Miasto |
50 Pfg.
25 Pfg.
50 Pfg.
10 Pfg. |
14.04.1919
14.04.1919
14.04.1919
01.12.1919
|
Stadt - Miasto |
25 Pfg
50 Pfg
75 Pfg
|
15.11.1921
15.11.1921
15.11.1921
|
Stadt - Miasto |
200 tysięcy
1 Million
10 Millionów
20 Millionów
5 Millionów
|
21.08.1923
21.08.1923
21.08.1923
21.08.1923
21.08.1923
|
Städtische Licht- und Wasserwerke
Miejskie Zakłady Oświetleniowe i Wodociągowe
|
1 Million, niebieski
1 Million, fioletowy
|
29.08.1923
29.08.1923
|
Städtische Licht- und Wasserwerke
Miejskie Zakłady Oświetleniowe i Wodociągowe
|
50 Goldpfennig
1 Goldmark
2 Goldmark
5 Goldmark
10 Goldmark
|
01.12.1923
01.12.1923
01.12.1923
01.12.1923
01.12.1923
|
Städtische Licht- und Wasserwerke
Miejskie Zakłady Oświetleniowe i Wodociągowe
|
Monety
Notgeldy z 1918roku.
Notgeldy z 1919 roku.
Notegeldy z 31 marca 1920 roku
Notgeldy z 1921 roku.
Notgeldy z 1923 roku.
Notgeldy z 1924 roku.
Notegeldy wydawane przez powiat Neustettin.