Bitwa polsko-szwedzka pod Czarnem

Kamil · Post by **Kamil** » 11 Aug 2006, 12:44

W skrócie przebieg bitwy:
10.04- Szwedzi (ściślej zaciągnięci w Niemczech najemnicy w szwedzkiej służbie) pod dowództwem płk. Streiffa i Teuffla docierają do Hammersteinu/dalej Czarne/
11.04 - Szwedzi (8 komp., 180 muszkieterów na koniach + 4 działka) idą na Człuchów, aby rozeznać się w sytuacji. Ponieważ Koniecpolski już tam był, ruszyli na Uniechów i Dobrzynek. W tym ostatnim zaatakowali polską załogę. Po pocz. powodzeniu - pobili polskich rajtarów - Szwedzi wycofali się do Czarnego, kiedy zobaczyli główne siły Koniecpolskiego.
10-11.04 - Szwedzi szykują fortyfikacje w Czarnym (w widłach Czernicy i wpadającego do niej strumienia - na nim bród na płd. od miasta i 2 mostki na wsch. w odlg. 0,5 km od miasta): szańce przy przeprawach (1.- 150 m od brodu, 2. - 400 m na wsch. od Bramy Człuchowskiej, przy mostkach) + blokhauzy + wał, razem ok. 2,5 km długości. W szańcach było 850 rajtarów, w zamku i mieście ok. 900 piechoty.
12.04-poniedziałek - Koniecpolski (1200 ludzi, głównie jazda) wyrusza na Czarne. Poprzedza go rotmistrz Moczarski z 6 chorągwiami (zapewne idzie przez Chrzęstewo-Uniechowo-Domisław). W połowie drogi Moczarski rozbija patrol rajtarów szw. i bierze jeńców.
Ok. południa na przedpolu miasta Moczarski starł się z kilkoma kompaniami rajtarów, przepędza ich i szturmuje mosty, zostaje jednak powstrzymany ogniem z szańców. Próbuje więc z 3 chor. kozackimi zaatakować od bramy szczecineckiej, jednak i tu bez powodzenia.
Do miasta podchodzi hetman (od Domisławia) i rzuca swoich ludzi do ataku na szańce przy mostach, po niepowodzeniu Polacy obchodzą umocnienia od płn., przez przedmieścia i ogrody. Wychodzą na tyły Szw., ale Polaków jest za mało, nadto Szw. palą przedmieścia.
Wieczorem przerwa w walkach. Szw. stracili tym samym szansę na odwrót. Koniecpolski dostaje posiłki i ma już 2000 ludzi.
13.04 wtorek - Hetman czeka na piechotę i działa, na razie stara się sprowokować Szw. do walki w polu (zwłaszcza od wschodu, gdzie "było rozległe płaskie wzgórze nadające się do ... bitwy kawaleryjskiej"). Blokuje wyjścia z miasta. Szw. nie odważyli się na wyjście. Ich sytuację pogarszają spory i demoralizacja wojska.
Nadchodzi w końcu polska piechota i działa. Po południu rajtarzy próbują się przebić na Człuchów i wychodzą z miasta. Zostają jednak pobici i muszą się wycofać. Polska piechota znów podchodzi w pościgu pod szańce, ale też musi się wycofać.
14.04 - środa - Polacy zaczynają prace oblężnicze (baterie - 1. naprzeciw blokhauzów, 2. od zachodu, ponadto aprosze). Wzajemny ostrzał. Szw. żołnierze buntują się, więc ich d-cy próbują pertraktacji. Hetman odrzuca ich propozycje.
15.04 - Czwartek - Hetman planuje rozstrzygające starcie: główne uderzenie wyjdzie od strony Szczecinka, tam na wzg. szubienicznym ("za rzeką, między zamkiem drogą na Szczecinek") ustawia 8 dział; nad rzeką w ogrodach Polacy budują szańczyki i palisadę (za nimi 5 komp. dragonów i piechoty i 7 chor. Moczarskiego).
O świcie husaria markuje atak na szaniec przy brodzie. Szw. wszczynają alarm. Wtedy na bramę szczecinecką atakuje jazda Moczarskiego. Ten ostrzelany ucieka. Szw. sądzą, że jest szansa na przebicie się i wychodzą za bramę. Był to jednak podstęp. Teraz Polacy otwierają ogień do Szw., zadając im duże straty. Moczarski atakuje raz jeszcze, ale zostaje powstrzymany. Polska artyleria zaczyna ostrzeliwać wnętrze miasta (rynek - od zachodu) i szańce (od wschodu). Wśród Szw. wybucha panika. Szw. żołnierze przestają słuchać oficerów i chcą kapitulować. Streiff i Teuffel muszą wysłać parlamentariuszy, jednak Hetman odkłada pertraktacje na drugi dzień.
16.04 - piątek - Zawarcie układu o kapitulacji.
17.04 -sobota - Uroczysta kapitulacja ("w polu przed miastem"). Szw. oddali sztandary, cz. broni (w tym 2 działa i 2 moździerze). Część z nich przeszła na służbę polską.
18.04. - Hetman wyrusza z powrotem na Pomorze Gdańskie przez Człuchów-Chojnice.
W czudzysłowie cytaty. Całość na podst. P. Skworoda "Hammerstein 1627", W-wa 2006, s. 210-225. Tamże dalsza literatura i wspomniana już wcześniej mapa.
Ostatnio też wyszły listy Koniecpolskiego (ciekawe czy cos tam jest o Hmersztynie?).
Na podstawie powyższych danych można stwierdzić, że większość walk toczyła się jednak w pobliżu szańców, a ogólniej miasta. Problem polega na tym, że chyba nie ma pewnych informacji o tym pomniku. Jeżeli był za czasów niemieckich, to oni powinni to mieć nawet na pocztówkach. Kiedy powstał ten pomnik? Czy jest na zbiorowej mogile poległych żołnierzy? Gdzie w Czarnym dokładnie jest to "szubieniczne wzgórze"?

Kamil

Waldek · Post by **Waldek** » 11 Aug 2006, 23:01

Kamil
Wspaniała robota tak trzymaj, aż chce się do Was zaglądać.

Gdzieś tu w interku doczytałem się jak to szwedzi po kapitulacji musieli oddać pokłony Koniecpolskiemu.

hammerstein-słomek · Post by **hammerstein-słomek** » 11 Aug 2006, 23:28

waldek - całkiem prawdopodobne z tymiu pokłonami oni wcale nie chcieli z polakami walczyc to była dla niemieckich szwedów bitwa przymusowa.

kamil- słyszałem ze pomnik stawiali szwedzi, jest mozliwe ze został on postawiony zaraz po bitwie ale to co teraz napisałem nie bierz wcale pod uwage to jest moja sugestia
napisałes- ,,czy jest na zbiorowej mogille poległych zołnierzy?,, - ja nie wiem wogóle czy takowa istnieje i gdzie? jezeli miałby byc na mogille to mogiłła powinna byc tam na mapie która wam dałem, aczkolwiek nikt nigdy nie wspominał poległych szwedów nawet teraz sie zastanawiam gdzie oni zostali pochowani ??????
,,szubieniczne wzgórze,, z opisu i weryfikowania przeze mnie map twierdze ze wzgórze to ma wysokosc 130,0 i znajduje sieniedaleko krzyża stojacego na krzyżówce : szczecinecka; strzelecka; młynska.
nazwa wskazuje ze było to wzgórze stracenców masz jakis inne zródła na jego temat ??????
jest to moj pierwszy aktywny udział w roztrzyganiu historycznej zagadki wiec z góry przepraszam za moje błedy jednakże staram sie by tych było jak najmniej.

Kamil · Post by **Kamil** » 12 Aug 2006, 10:56

Dzięki za odpowiedź!
Szczegółów np. z kapitulacji nie opisywałem, ale faktem jest, że pokonani musieli się przed hetmanem ukorzyć.
To moje pytanie o mogiłę to też czysta spekulacja, ale by to pasowało do faktu(?) postawienia pomnika. Może też być tak, że o pomniku nie ma specjalnych wzmianek szwedzkich czy niemieckich, bo to w końcu było zwycięstwo Polaków. Jakby ktoś miał dostęp do starych niemieckich przewodników, heimatbuecher lub spisów zabytków ew. starych niemieckich map topograficznych.
Dzięki za namiar na wzgórze, bo jak zwiedzałem Czarne śladami Koniecpolskiego, to owo wzgórze zidentyfikowałem tylko hipotetycznie. Więcej informacji o wzgórzu szubienicznym vel straceńców nie mam, a tę nazwę wziąłem po prostu z cytowanej książki. Wydaje mi się jednak, że nazwy mają podobne znaczenia: straceńców=straceń=szubieniczna.

Kamil

Guest · Post by **Guest** » 12 Aug 2006, 13:06

postaram sie załatwic fotki tego pomnika
musimy sie zasypywac na wzjaem zródłami dotyczacymi tamtych czasów bo to zaczyna mi sie podobac

nigdy nie siegałem dalej w histroie jak do czasów Iwś

hammerstein-słomek · Post by **hammerstein-słomek** » 12 Aug 2006, 13:08

no qrde znowu sie nie zalogowałem %-) nie moge sie przyzwyczaic do waszego logowania ustawcie jakos zeby wymuszało logowanie przed napisaniem postu %-)

Waldek · Post by **Waldek** » 12 Aug 2006, 19:34

Witam jak się logujesz to obok jest takie malutkie okienko, kliknij na nie i masz z głowy.

Oj ta jojku trocha techniki i wielki problem

hammerstein-słomek · Post by **hammerstein-słomek** » 12 Aug 2006, 23:39

dostosowałem sie

btw. ej chłopaki czytałem prace okregowej komisji w koszalinie do badan zbrodni hitlerowskich o obzie jenieckim stalag II b hammerstein i jest jakis swiadek który widział ze niemcy wywozili trópy nie tylko tam gdzie jest to miejsce nam znane tzw ,,pomink,, czyli jest gdzies jeszcze jedna zbiorowa mogiłła co wy na to? moze po za tematem xD tak dla rozluznienia

jako ciekawostka

Waldek · Post by **Waldek** » 13 Aug 2006, 20:13

Witam
Jeszcze nie dawno jakieś 25 latek temu to co pamiętam z tyłu obozu leci tor kolejowy w kierunku Szczecinka, i na wprost obozu przechodzi polna droga przez tory a po prawej stronie zaraz przy torach było widać mogiły.
To tyle co pamiętam.

hammerstein-słomek · Post by **hammerstein-słomek** » 13 Aug 2006, 23:23

ale ty chyba mówisz o tych co teraz radzieckie gwiazdy stoją?

Waldek · Post by **Waldek** » 14 Aug 2006, 06:29

Nie nie gwiazdy są po prawej stronie a te ślady były po lewej stronie pomnika zaraz przy torach.

Kamil · Post by **Kamil** » 14 Aug 2006, 14:27

Do Hammersteina: Ta książka, o której pisałeś to może Bojar-Fijałkowski + Zientarski? Dobre to jest? Znaczy: dokładne?
Czy macie może więcej danych o obozie rosyjskim z I WŚ? Podobno (poza pomnikiem) zachowały się jakieś pocztówki, ale jak on był zorganizowany, ilu ludzi tam było, jakie panowały warunki (podejrzewam, że dość marne), czy coś wiadomo?
O obozie koncentracyjnym więcej trochę można poczytać w staryszych książkach, zresztą krótko działał.

Wracając do Stalagu IIB. Co znalazłem w sieci - Amerykanie o Stalagu:
http://www.pegasus-one.org/pow/john_ceney.htm
http://www.wartimememories.co.uk/pow/stalag2b.html
http://darbysrangers.tripod.com/id77.htm
Znacie to? Są też jakieś strony po włosku, ale tego nie sprawdzałem.

hammerstein-słomek · Post by **hammerstein-słomek** » 14 Aug 2006, 16:04

tak to jest ta ksiazka własnie jest ona dosc dokładna jak na lata 70-te xD a strony znam ale najlepsza jest ta ostatnia

Guest · Post by **Guest** » 14 Aug 2006, 21:02

Dzięki Hammerstein! Zgoda, że ostatnia jest najlepsza. (Dlaczego nie ma polskiej strony na te tematy? A może jest tylko o tym nie wiem?)
Pozdrowienia.

Kamil · Post by **Kamil** » 14 Aug 2006, 21:10

Skoro przypomniałem sobie, że trzeba się logować, to wrócę jeszcze do 1627 r. Za 21 lat przypadnie 400 rocznica Victorii czarneńskiej. Może by tak zrobić inscenizację z tej okazji, z bombardowaniem rynku i szarżami husarii?
Jeszcze raz pozdrowienia.