Spore - Sparsee

Historia miast z powiatu ale w granicach Kreis Neustettin oraz powiatu szczecineckiego do 1975 roku.
GIZIO

Post by GIZIO »

SPORE-śmieszna nieco nazwa,zanotowana już w roku 1321,wywodzi się od kaszubskiego słowa sparzesko,stosowanego jako nazwa mokradeł i podmokłych miejsc(nad którymi czesto unosza sie opary),lub przekształconej formy kaszubskiego słowa parzęc,czyli po polsku"pastwisko".Przez wieś przepływa Gwda,a na zachód od Sporego rozciąga się długie i otoczone lasami jezioro Spore.Jedyną zabytkową budowlą w Sporym jest filialny kościół Najświętszej Rodziny,zbudowany w stylu neogotyckim na początku XX stulecia.We wsi znajdują się także dwa pomnikowe dęby-przy drodze i nad Gwdą,w południowej części wsi.W Sporym na cmentarzu znajduje się też masowy grób żołnierzy niemieckich(23) i na łące(5),którzy zgineli w 1945r. 8)
User avatar
NASA
Posts: 186
Joined: 25 Jun 2006, 19:08

Post by NASA »

W sporym istniał kiedys podsiębierny młyn wodny z 1888 lub 1889 roku data ta jest wybita na jednym z kamieni fundamentu.Niedaleko rzeki stał dom młynarza teraz jest tam kwadratowy klocek jednak pozostała skromna zabudowa gospodarcza w postaci małej szopki z pruskiego muru
,pamietam też mały spichlerzyk i oparte o niego kamienne żarna :?:
Obok rzeki rosnie piękny dąb szypułkowy,do wioski prowadzi brukowana droga, jakies 200m za zabudowaniami pozostałości cmentarza ewangelickiego.------>Dalej juz wszystko opisane.
Kamil
Posts: 114
Joined: 14 Aug 2006, 14:17
Location: Gmina wiejska Szczecinek
Contact:

Post by Kamil »

Chronologia Sporego do 1945 (źródło poniższych informacji: Jens Laschewski, "Sparsee. Ein Dorf in Hinterpommern"):
-1321 - wzmianka w dokumencie książąt pomorskich o "stagnum Sparsce" (jezioro Spore).
-1541 - pierwsza wzmianka o wsi Spore (Spore było częścią domeny książecej stąd podlegało staroście szczecineckiemu. Dopiero w 1632 Peter von Kleist dostał 3 puste gospodarstwa, które potem należały do von Somnitzów z Gonnego jako tzw. "szlacheckie Spore" w odróżnieniu od większej części wsi zwanej "książęce/królewskie Spore"). Prawdopodobnie założycielami wsi byli Jandecke/Janke (do tego rodu należał przez długi czas urząd sołtysa), Voss i Schacht. Chociaż 500-lecie obchodzono w 1941, autor ww. pracy przyjmuje, że wieś musiała powstać między 1505 i 1535.
-1579, 1630 - zaraza niszczy dużą część mieszkańców.
-1590 - wg akt wizytacji kościelnej wiadomo, że w tym czasie nabożeństwa co 2 tyg. odprawiał w Sporem pomocniczy pastor ze Szczecinka (czyli powinien już wtedy istnieć kościół, prawdopodobnie szachulcowy).
-wojna trzydziestoletnia - 1633 pobyt (i rabunki) Szwedów, 1643 to samo, tylko ze strony wojsk cesarskich.
-Koniec XVII w. - tzw. "Wielki pożar" niszczy pół wsi.
-1758-1762 - wojna siedmioletnia, rekwizycje i rabunki ze strony Rosjan.
-Lata 80. XVIII w. - prace przy obniżeniu poziomu jez. Wielimie dają chlopom ze Sporego ok. 830 mórg gruntu.
-Pierwsza poł. XIX w. -reformy rolne w Prusach - w związku z komasacją gruntów powstają liczne kolonie poza obrębem wsi.
-1849?- prawdopodobna data powstania kościoła.
-1865 - Spore z okolicznymi osadami zostaje wyodrębnione w osobną parafię ewangelicką.
-1908 - ostatni wielki pożar wsi.
-1913-1917 - budowa drogi Spore-Trzcinno-Szczecinek.
-1928-1929 - budowa nowej szkoły w Sporem.
-27 luty 1945 - wieś zostaje zdobyta przez Rosjan (O walkach krótko tutaj). Wcześniej ewakuacja części mieszkańców. Pozostali zostają wysiedleni do 1946 r.
Garść statystyki (liczba ludności):
- 1628 - 28 chłopów, 5 małorolnych, 6 komorników, młynarz, pasterz, kowal i garncarz (oczywiście wszyscy z rodzinami).
- 1659 - tylko 6 chłopów z rodzinami.
- 1784 - ok. 40 gospodarstw.
- 1871 - 867 mieszkańców czyli 134 rodziny w 78 gospodarstwach (te dane i następne chyba obejmują całą gminę Spore).
- 1925 - 828 mieszkańców.
- 1941 - 750 mieszk.
Gmina Spore (Sparsee Gemeinde), granice: wieś Spore - jez. Płociczno - jez. Dołgie - jez. Wielimie - ujście rz. Gwdy do Wielimia - Dobrogoszcz.
Młyn w Sporem: widoczny na mapie Lubinusa z 1618, wymieniony w dokumentach z 1713. Ostatni właściciel to Paul Mueller, fotograf-amator, twórca m.in. pocztówek z widokami młyna.
Pozdrowienia
User avatar
NASA
Posts: 186
Joined: 25 Jun 2006, 19:08

Post by NASA »

Około 500 m w dół rzeki od młyna sa kamienne fundamenty po starej budowli ,nie mam pojęcia co to moze byc, czy ktos wie :?:
Waldek

Post by Waldek »

Trzeba zerknąć do starych map, na jutro się wyrobię.
Kamil
Posts: 114
Joined: 14 Aug 2006, 14:17
Location: Gmina wiejska Szczecinek
Contact:

Post by Kamil »

Według mapy z lat 30. poniżej młyna miał być mostek a przy nim zabudowania 4 gospodarstw (na lewym brzegu, patrząc na północ). Całe to osiedle nazywało się Sandkaten (mieszkali tam wg Gueterdressbuch: Graichen, Knuth, Neumann i Fiebranz). Między młynem i tymi zabudowaniami powinna znajdować się strzelnica bractwa kurkowego (na prawym brzegu). Moja mapa niestety nie jest na tyle dokładna, żeby wskazać dokładnie rozmieszczenie gospodartsw.
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

najdokladniejsza mapa tego terenu jaka mam przedstawiony jest na tym fragmencie Meßtischblatt

MAPA
User avatar
NASA
Posts: 186
Joined: 25 Jun 2006, 19:08

Post by NASA »

Tak to był mostek ,teraz się upewniłem macie dobre zródła,dzieki za pomoc chłopaki.
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

Wydzieliłem watek Sporego bo się ładnie rozrósł.

Dostałem od Zioma zdjęcie przedstawiające młyn w Sporem.

Image
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

kolejne zdjęcie od zioma
98fa4e66d9a1ed91.jpg
98fa4e66d9a1ed91.jpg (70.5 KiB) Viewed 13957 times
I jeszcze jedno zdjecie Sporego przedstawiajace wiejska droge w kierunku mlyna na Gwdzie.
User avatar
wodzu
Posts: 18
Joined: 11 May 2005, 11:22
Location: szczecinek/poznan
Contact:

Post by wodzu »

Witam!
Panowie jestem pełen podziwu! Jak do tej pory nie mogłem nigdzie zdobyć informacji i zdjęć na temat Sporego! Jeśli moógłbym się dowiedzieć skąd czerpiecie te informacje i zdjęcia będe bardzo wdzięczny oraz za wszelkie info udostępniane na forum :)
jeszcze raz wielkie dzięki!!!
Pozdrawiam!
GIZIO

Post by GIZIO »

I na wieki wieków browara amen. :lol: :lol: :lol: :lol:
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

wodz wrote:Witam!
Jeśli moógłbym się dowiedzieć skąd czerpiecie te informacje i zdjęcia będe bardzo wdzięczny oraz za wszelkie info udostępniane na forum :)
jeszcze raz wielkie dzięki!!!
Pozdrawiam!
Ciesze sie, ze moglem pomoc :) Z tymi zdjeciami, to tak troche przypadek. Byly w Pommern 1945 Lindenblatta. Pozdrawiam
GIZIO

Post by GIZIO »

Serwo

Mała prośba do Kamila,aby trochę napisał o walkach koło Sporego. Byłoby niezłe uzupełnienie. :wink: Pozdro. 8)
User avatar
jarekpi
Posts: 124
Joined: 12 Apr 2005, 23:55
Location: Szczecinek/Neustettin

Post by jarekpi »

ziom wrote:
wodz wrote:Witam!
Jeśli moógłbym się dowiedzieć skąd czerpiecie te informacje i zdjęcia będe bardzo wdzięczny oraz za wszelkie info udostępniane na forum :)
jeszcze raz wielkie dzięki!!!
Pozdrawiam!
Ciesze sie, ze moglem pomoc :) Z tymi zdjeciami, to tak troche przypadek. Byly w Pommern 1945 Lindenblatta. Pozdrawiam
Ziom - pomóż...
Właśnie przejrzałem Lindenblatta i nigdzie nie znalazłem tych zdjęć. Powiedz koniecznie, czy ja mam coś z oczami, czy może masz jakieś inne wydanie? (moje z 1993).
Pozdrawiam
Post Reply