„40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Dyskusje na temat najnowszej, powojennej historii Szczecinka.
User avatar
Stachu
Posts: 506
Joined: 14 Dec 2010, 11:26

„40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Stachu »

Trafiłem ostatnio na ciekawy materiał związany ziemią szczecinecką , a mianowicie jest to referat w ramach III Warsztatów naukowo-technicznych pod hasłem "Początki i rozwój przemysłu gazowniczego w Polsce" w dniach 28.09-30.09.2012 w Karpaczu przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego przy Instytucie Nafty i Gazu w Krakowie.

„Czterdziestolecie budowy pierwszego na świecie gazociągu przesyłowego z rur polietylenowych Wierzchowo – Szczecinek”

Referat dotyczył prac wykonanych w związku z realizacją tego przedsięwzięcia. Pod koniec lat 60-tych w Centralnym Laboratorium Gazownictwa (CLG) w Warszawie w Pracowni Materiałów Pomocniczych i Zastępczych, którą kierował mgr Teodor Szynkiewicz rozpoczęto prace nad wdrożeniem do stosowania w gazownictwie rur z tworzyw sztucznych. Wykonano szereg prac studialnych. Pod nadzorem CLG ułożono kilka odcinków gazociągów z rur wytłoczonych z krajowego polichlorku winylu. W kwietniu 1972 roku CLG w Warszawie zostało przekształcone w Instytut Gazownictwa z siedzibą w Krakowie i Oddziałem w Warszawie. Przed przystąpieniem do budowy doświadczalnego gazociągu z rur polietylenowych Wierzchowo-Szczecinek, Instytut Gazownictwa w Krakowie opracował w ramach prac badawczych projekty urządzeń do zgrzewania, wykonał ich prototypy i opracował technologię budowy gazociągu. Po przystąpieniu do budowy realizował prace montażowe i sprawował nadzór. W referacie opisano uwarunkowania, które dały podstawę do podjęcia decyzji o przystąpieniu do budowy. Podano parametry techniczne urządzeń wykorzystanych przy realizowaniu prac montażowych, metodach łączenia rur PE i rur PE z rurami stalowymi, sposób wykonania przekroczeń z drogami, linią kolejową, bagnami i ciekami wodnymi. Omówiono technologię budowy gazociągu z polietylenu, organizację prac przy zgrzewaniu stacjonarnym i polowym, oraz wykonane badania szczelności i wytrzymałości. Przytoczono wyniki monitoringu pracy gazociągu podczas wieloletniej eksploatacji. Integralną część referatu stanowił zaprezentowany zbiór około 40 zdjęć (autor Jerzy Jan Czopek) dokumentujący przebieg prac wykonanych podczas budowy gazociągu. Na rysunkach przedstawiono opracowane w INiG rozwiązania konstrukcyjne połączeń PE- stal, omówiono sposób ich wykonania i montażu.


Literatura:
1) Jerzy Jan Czopek, Inż. Marian Wieleżyński . Pionier przemysłu gazowniczego w Polsce, Przegląd Gazowniczy nr 3/2012)
2) Jerzy Jan Czopek, Czterdziestolecie budowy pierwszego na świecie gazociągu przesyłowego z rur polietylenowych Wierzchowo – Szczecinek, Wiek Nafty nr 3/2012
3) Leszek Wieleżyński Wspólna praca wspólny plon. Życie i dzieło mądrego człowieka, Veritas Foundation Publication Centre,1985, 63 Jeddo Road, London W12 9EE England
A oto szereg zdjęć ilustrujących temat:
Attachments
32_09_300[1].jpg
32_09_300[1].jpg (56.84 KiB) Viewed 11746 times
30_000029_300[1].jpg
30_000029_300[1].jpg (56.81 KiB) Viewed 11751 times
28_000024_300[1].jpg
28_000024_300[1].jpg (75.19 KiB) Viewed 11744 times
26_000010_300[1].jpg
26_000010_300[1].jpg (77.3 KiB) Viewed 11749 times
24_000002_300[2].jpg
24_000002_300[2].jpg (51.08 KiB) Viewed 11760 times
22_02_300a[1].jpg
22_02_300a[1].jpg (71.14 KiB) Viewed 11738 times
20_000025a_300[2].jpg
20_000025a_300[2].jpg (63.13 KiB) Viewed 11743 times
18_000019_300[1].jpg
18_000019_300[1].jpg (82.21 KiB) Viewed 11732 times
16_000047_300[1].jpg
16_000047_300[1].jpg (58.39 KiB) Viewed 11737 times
14_000045_300[1].jpg
(57.71 KiB) Downloaded 8629 times
12_000043_300[2].jpg
12_000043_300[2].jpg (44.58 KiB) Viewed 11715 times
10_000016_300[1].jpg
10_000016_300[1].jpg (22.49 KiB) Viewed 11727 times
08_000009_300[1].jpg
08_000009_300[1].jpg (60.84 KiB) Viewed 11766 times
06_07_300[1].jpg
06_07_300[1].jpg (57.9 KiB) Viewed 11727 times
03_05_300[1].jpg
03_05_300[1].jpg (56.35 KiB) Viewed 11728 times
01_ArchIG_300%20kopia[1].jpg
01_ArchIG_300%20kopia[1].jpg (108.39 KiB) Viewed 11749 times
31_000033_300[1].jpg
31_000033_300[1].jpg (67.6 KiB) Viewed 11738 times
29_000027_300[1].jpg
29_000027_300[1].jpg (46.55 KiB) Viewed 11712 times
27_000011_300[1].jpg
27_000011_300[1].jpg (87.04 KiB) Viewed 11696 times
25_000006_300[1].jpg
25_000006_300[1].jpg (59.64 KiB) Viewed 11690 times
23_ArchIG_300[1].jpg
23_ArchIG_300[1].jpg (93.62 KiB) Viewed 11692 times
21_000026_300[1].jpg
21_000026_300[1].jpg (66.24 KiB) Viewed 11704 times
19_000020_300[2].jpg
19_000020_300[2].jpg (41.35 KiB) Viewed 11702 times
17_08_300[1].jpg
17_08_300[1].jpg (78.86 KiB) Viewed 11707 times
15_000046_300[1].jpg
15_000046_300[1].jpg (81.9 KiB) Viewed 11727 times
13_000044_300[1].jpg
13_000044_300[1].jpg (47 KiB) Viewed 11701 times
11_000031_300[1].jpg
11_000031_300[1].jpg (63.37 KiB) Viewed 11712 times
09_000014_300[2].jpg
09_000014_300[2].jpg (48.16 KiB) Viewed 11697 times
07_000008_300[1].jpg
07_000008_300[1].jpg (58.38 KiB) Viewed 11715 times
05_06_300[1].jpg
05_06_300[1].jpg (67.2 KiB) Viewed 11701 times
02_fot_01_300[2].jpg
02_fot_01_300[2].jpg (36.28 KiB) Viewed 11688 times
Przed poddaniem się operacji chirurgicznej zatroszcz się o bieżące sprawy.Możesz przeżyć.
Ambrose Bierce
the press
Posts: 215
Joined: 05 May 2008, 16:20

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by the press »

Dodam, że gazociąg działa do dziś. O pionierskiej inwestycji wspomina Roman Kwiatek, szef szczecineckiej gazowni, w materiale, jaki niebawem ukaże się w "Głosie Szczecinka" m.in. z okazji jego przejścia na emeryturę po 50 latach i 3 miesiącach pracy w gazowni w Szczecinku! Od czasów produkcji gazu z węgla do czasów współczesnych.
Dislav
Posts: 171
Joined: 08 May 2011, 20:57

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Dislav »

Rurociąg gazowy z Wierzchowa powoli "wykończył" gazownię. Od najwcześniejszego dzieciństwa mieszkałem tuz przy gazowni. W budynku najbliżej stojącym zbiornika. Zbiornika większego. Utrwaliły mi się parametry. Może Pan Kwiatek mnie wyprostuje, ale kojarzy mi się, że pojemność większego była około 6000 m3 a mniejszego około 2000m3. Ze zbiornika mniejszego pozostał do dzisiaj korpus części stałej, służącej chyba jako jakiś magazyn. Po zbiorniku dużym, a raczej po miejscu gdzie on stał, dzisiaj jeździmy krajowa "jedenastką". Gdzieś w latach około 1955-60, w gazowni miał miejsce potężny wybuch, z opowieści dorosłych pamiętam, że wyrwało zawór na szczycie dużego zbiornika gazu. Nasza letnia zabawa na czarno-żwirowej drodze do gazowni została przerwana. Jak to się skończyło, nie pamiętam. Natomiast około roku 1956 - 1958, w czasie potężnej burzy, piorun uderzył w kominek gazowni i zapalił się gaz odprowadzany do atmosfery, ten gaz wytwarzany zaraz po zasypaniu komory węglem. Gaz jeszcze mocno zanieczyszczony powietrzem. W gazowni nic o tym nie wiedzieli i dopiero ktoś jadący samochodem do gazowni chyba o tym im powiedział. Przyjechała straż pożarna, ale już było po wszystkim. Gaz wcześniej odłączyli. No i jeszcze był wielki komin. Długo budowany, po jego wybudowaniu "inwestor" murarzom nie postawił tradycyjnej wódki, więc na kominie na szubienicy zawisła kukła (kombinezon wypchany chyba sianem), w jednej ręce z miotłą a w drugiej - z pustą litrową butelką po wódce. I tak kukła wisiała chyba do czasu, jak murarskiej tradycji stało się zadość. A potem, sam nie wiem kiedy, komin zniknął...
User avatar
Stachu
Posts: 506
Joined: 14 Dec 2010, 11:26

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Stachu »

Dislav wrote:Rurociąg gazowy z Wierzchowa powoli "wykończył" gazownię.
Poniekąd masz rację , że uzyskiwanie tzw "gazu miejskiego" z węgla zostało zaprzestane z powodu tego , że gaz ziemny był wówczas bardzo tani .Nie wiem tak do końca , jaka technologia wytwarzania gazu miejskiego była stosowana w szczecineckiej gazowni , czy wytwarzano go z węgla czy z koksu (węgla zgazyfikowanego) , ale z tego co pamiętam dla rozróżnienia obu sposobów produkcji , mówimy o "gazie miejskim" w przypadku uzyskiwania go z węgla lub , o "gazie koksowniczym" w przypadku koksu , w Szczecinku mówiło się "gaz miejski" , czyli na logikę stosowano tę starszą technologię (znaną od 200 lat) , czyli wytwarzanie gazu z węgla. Przy gwałtownie drożejącym gazie ziemnym , należałoby się dziś zastanowić , czy nie warto znowu powrócić do starych technologii wytwarzania gazu ziemnego tym bardziej , że węgla mamy w bród , a poza tym proces gazyfikacji węgla został bardzo mocno unowocześniony i zekologizowany (określenie moje) . Obecnie większość światowych koncernów paliwowo-energetycznych intensywnie pracuje nad tym zagadnieniem. Ostatni krzyk mody w tej dziedzinie to zgazowywanie węgla bezpośrednio w pokładzie , poza tym na kopalniach metanowych np "Jas-Mos" gaz ziemny , występujący w pokładach metanowych jest odsysany bezpośrednio z pokładów węglowych (miałem okazję ten sposób osobiście zaobserwować przy okazji wizyt serwisowych przy naszym kombajnie na KWK "Jas-Mos" w roku 2002) i np. w Jastrzębiu Zdroju jest kierowany do użytku powszechnego (nie należy mylić tej technologii ze stosowaną w gazowniach podobnych szczecineckiej lub zgazowywaniem węgla w złożu).
Przed poddaniem się operacji chirurgicznej zatroszcz się o bieżące sprawy.Możesz przeżyć.
Ambrose Bierce
User avatar
Drahim
Posts: 596
Joined: 12 Mar 2009, 19:46
Location: kiedyś koło Gazowni

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Drahim »

W starej gazowni wygrzewano węgiel bez dostępu powietrza i uzyskiwano tzw. gaz miejski.
Powstały z obróbki koks, był rarytasem i trzeba było mieć dobre wejścia żeby kupić choć jeden wózek.
Inne pozostałości, jak smoła i woda pogazowa najczęściej wypływały przez kurki w mieszkaniu. Rury były zasmołowane.
Gaz ziemny był wybawieniem dla mieszkańców.
User avatar
Stachu
Posts: 506
Joined: 14 Dec 2010, 11:26

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Stachu »

Drahim wrote:W starej gazowni wygrzewano węgiel bez dostępu powietrza i uzyskiwano tzw. gaz miejski.
Powstały z obróbki koks, był rarytasem i trzeba było mieć dobre wejścia żeby kupić choć jeden wózek.
Inne pozostałości, jak smoła i woda pogazowa najczęściej wypływały przez kurki w mieszkaniu. Rury były zasmołowane.
Gaz ziemny był wybawieniem dla mieszkańców.
Potwierdzam występowanie tzw smółki , pamiętam częste czyszczenie palników i charakterystyczny zapaszek . Nowe technologie , o których wcześniej pisałem wyeliminowały te wady. Gaz ziemny faktycznie był wybawieniem , ale wtedy gdy był bardzo tani , dziś jednak dość mocno obciąża domowe budżety.
Przed poddaniem się operacji chirurgicznej zatroszcz się o bieżące sprawy.Możesz przeżyć.
Ambrose Bierce
Dislav
Posts: 171
Joined: 08 May 2011, 20:57

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Dislav »

Stachu wrote:
Drahim wrote:W starej gazowni wygrzewano węgiel bez dostępu powietrza i uzyskiwano tzw. gaz miejski.
Powstały z obróbki koks, był rarytasem i trzeba było mieć dobre wejścia żeby kupić choć jeden wózek.
Inne pozostałości, jak smoła i woda pogazowa najczęściej wypływały przez kurki w mieszkaniu. Rury były zasmołowane.
Gaz ziemny był wybawieniem dla mieszkańców.
Potwierdzam występowanie tzw smółki , pamiętam częste czyszczenie palników i charakterystyczny zapaszek . Nowe technologie , o których wcześniej pisałem wyeliminowały te wady. Gaz ziemny faktycznie był wybawieniem , ale wtedy gdy był bardzo tani , dziś jednak dość mocno obciąża domowe budżety.
Czytam i stare obrazki wracają z pamięci. Woda pogazowa zbierała się w rurach i chodził co trochę jakiś pan z gazowni, miał pompę, wkręcał ja do rury w studzience i ją wypompowywał do wiaderka, a co z nia dalej było - nie wiem. Pompa była czarna od smoły...
User avatar
Stachu
Posts: 506
Joined: 14 Dec 2010, 11:26

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Stachu »

A tak przy okazji , gdzie znajdowało sie to miejsce , czy to nie bylo przypadkiem na terenie gazowni?
Attachments
01_ArchIG_300%2520kopia[1][1].jpg
01_ArchIG_300%2520kopia[1][1].jpg (108.39 KiB) Viewed 11422 times
Przed poddaniem się operacji chirurgicznej zatroszcz się o bieżące sprawy.Możesz przeżyć.
Ambrose Bierce
User avatar
Drahim
Posts: 596
Joined: 12 Mar 2009, 19:46
Location: kiedyś koło Gazowni

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Drahim »

Zgadza się!
To jest łąka obok zbiornika gazowni. Formalnie, to było poza ogrodzonym terenem gazowni.
Przez to miejsce przebiega teraz ul. Sikorskiego.
Budynek w głębi, to tył domu przy ul. 28-lutego/pl. Przyjaźni. Płot z płyt betonowych i bramka, to teren garaży i warsztatu PSS Społem.
Dislav
Posts: 171
Joined: 08 May 2011, 20:57

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Dislav »

Drahim wrote:Zgadza się!
To jest łąka obok zbiornika gazowni. Formalnie, to było poza ogrodzonym terenem gazowni.
Przez to miejsce przebiega teraz ul. Sikorskiego.
Budynek w głębi, to tył domu przy ul. 28-lutego/pl. Przyjaźni. Płot z płyt betonowych i bramka, to teren garaży i warsztatu PSS Społem.
... a za dwoma wielkimi oknami - każde z 10 szybami, była "Świetlica kolejowa", tam stał stół do tenisa stołowego i coś tam "się działo". Ludzie!!! kto z małolatów dzisiaj wie, co to "świetlica zakładowa". A nad "świetlicą" z rodzicami mieszkał Jacek Borxxxxxx.

...a na poddaszu nad Jackiem B. mieszkała taka pani, która była znana z nieustannych awantur i kłótliwości ze wszystkimi i za wszystko i z każdego powodu. Tam także, obok na I pietrze lub na na poddaszu (okno na lewym marginesie), mieszkał Wiesiek M., który miał żółtą Syrenkę. W czasie jednej letniej ogromnej ulewy, woda zalała samochód pod sam dach. Z mętnej wody wystawał tylko kawał żółtej blachy, który trudno było skojarzyć z samochodem.
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by izywec »

Dislav wrote:
...a na poddaszu nad Jackiem B. mieszkała taka pani, która była znana z nieustannych awantur i kłótliwości ze wszystkimi i za wszystko i z każdego powodu. Tam także, obok na I pietrze lub na na poddaszu (okno na lewym marginesie), mieszkał Wiesiek M., który miał żółtą Syrenkę. W czasie jednej letniej ogromnej ulewy, woda zalała samochód pod sam dach. Z mętnej wody wystawał tylko kawał żółtej blachy, który trudno było skojarzyć z samochodem.
Czasami niezbyt chwalebnie pozostaje się w pamięci potomnych! Może Jej o to chodziło?

Tak na marginesie: czy po tej ulewie jeszcze ta Syrena chodziła? Mam sentyment do tych moich pierwszych czterech kółek.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
Jerzy Jan Czopek
Posts: 1
Joined: 08 Nov 2012, 19:44

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Jerzy Jan Czopek »

Z przyjemnością stwierdziłem, że na portalu Szczecinka znalazła się zamieszczona w internecie informacja o przypadającej 40 rocznicy budowy pierwszego na świecie przesyłowego gazociągu z polietylenu. Widząc dużą aktywność forumowiczów śledzących wydarzenia dotyczące ich regionu zapraszam serdecznie zainteresowanych pod adres http://www.inig.pl/SITPNIG/ gdzie można zapoznać się z referatem opisującym wydarzenia, które doprowadziły do budowy, przebieg prac, aspekty techniczne i technologię budowy gazociągu.
User avatar
Stachu
Posts: 506
Joined: 14 Dec 2010, 11:26

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by Stachu »

Jerzy Jan Czopek wrote:Z przyjemnością stwierdziłem, że na portalu Szczecinka znalazła się zamieszczona w internecie informacja o przypadającej 40 rocznicy budowy pierwszego na świecie przesyłowego gazociągu z polietylenu. Widząc dużą aktywność forumowiczów śledzących wydarzenia dotyczące ich regionu zapraszam serdecznie zainteresowanych pod adres http://www.inig.pl/SITPNIG/ gdzie można zapoznać się z referatem opisującym wydarzenia, które doprowadziły do budowy, przebieg prac, aspekty techniczne i technologię budowy gazociągu.
Serdecznie Pana pozdrawiam i cieszę się , że udało mi się "wysznupać " informacje na temat budowy tego gazociągu , a jeszcze bardziej cieszy Pańska reakcja :D .Jeszcze raz serdecznie pozdrawiam !
Przed poddaniem się operacji chirurgicznej zatroszcz się o bieżące sprawy.Możesz przeżyć.
Ambrose Bierce
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by izywec »

Na starość dzięki Kolegom portalowym uzupełniłem swą wiedzę o budowie pierwszego w świecie gazociągu polietylenowego.
Panu mgr inż. Jerzemu Janowi Czopek za wspaniały opis z techniczną dokumentacją oraz fotograficzną szczególne podziękowanie.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Re: „40-lecie budowy gazociągu Wierzchowo-Szczecinek"

Post by bronx »

Stachu wrote: Literatura:
[...]
2) Jerzy Jan Czopek, Czterdziestolecie budowy pierwszego na świecie gazociągu przesyłowego z rur polietylenowych Wierzchowo – Szczecinek, Wiek Nafty nr 3/2012
[...]
Ze wspomnianej literatury mamy dostępne skany wyżej wymienionej pozycji:
WN_40 lecie Wierzchowo-Szczecinek.pdf
(5.88 MiB) Downloaded 476 times
Ponadto materiał z "Wiadomości Naftowych i Gazowniczych", traktujący o tym temacie:
WNiG_40 lecie Wierzchowo_Szczecinek.pdf
(4.26 MiB) Downloaded 447 times
Materiał udostępnił Jerzy Jan Czopek, dziękujemy.
Post Reply