obniżanie poziomu szczecineckich jezior w XVIII i XIXw.

Dyskusje historyczne na temat przedwojennego Neustettin.
Post Reply
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

Po opuszczeniu tafli Wielimia o 14 stop zyskano 1250ha lak i pol, to byl na pewno dobry argument w rozmowach z chlopami
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Post by izywec »

Ziom!!
Czternaście stóp to 4,27 metra czyli praktycznie równo półtora piętra. Czy są jakieś mapy to obrazujące bo mnie wychodzi /o ile w miarę dobrze pamiętam ukształtowanie terenu po 40-tu latach/, to woda sięgnąć mogła do krzyżówki 1-go Maja i Kaszubskiej a może i dalej a ujście Jeziora Wielim gdzieś w obecnej wsi Gwda Wielka. Kiedy ten przekop zrealizowano?
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
Kamil
Posts: 114
Joined: 14 Aug 2006, 14:17
Location: Gmina wiejska Szczecinek
Contact:

Post by Kamil »

Obniżenie poziomu jeziora przebiegało tak:
1780 - o 3 stopy,
1782 - o 6 stóp,
1844 - o 3 i pół stopy,
1891/92 - jeszcze trochę (2,5?)
Razem ok. 15 stóp= ok. 4,8 m
Pozyskano: 6000 mórg ziemi uprawnej i 4000 mórg łąk. (400 mórg = 1km2)
Co do robót (przynajmniej w okolicach Gwdy): bieg Gwdy od jej wypływu z jeziora wyrównano (na długości ok. 3 km - ten fragment Niemcy nazywali "Kanałem"). W ostatnim etapie wzmocniono kamieniami wypływ rzeki z jeziora i oczyszczono jego brzegi oraz pogłębiono kanał.
Po akcji jezioro miało powierzchnię ok. 18 km2, a przed 50 km2 (ale z przyległymi bagnami i mokradłami). Pierwotny zasięg: "aż do fosy miejskiej, do Rutzigberg [?] i aż do drogi, która prowadzi do Gwdy", potem brzeg odbijał od drogi ciągnąc się wzdłuż pasma wzniesień. Nie było oczywiście wysp ani cypla północnego. Na zachodzie dochodziło pod Trzcinno, Gałowo i Bugno.

Uwaga! Dane pochodzą z różnych źródeł więc mogą być rozbieżności ("Unsere Heimat Kuedde" i "Sparsee...".
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

zmiany brzegu jeziora muisały być znaczne, wrzucam fragment planu miasta z 1891 roku czyli przed ostatnim obiżeniem, prosze zobaczyć jaka była jeszcze jedna fikusna wysepka w miejscu skrzyżowania ul. Mickiewicza i Kamińskiego d. Nowotki.

niebieskimi kreskami zaznaczyłem ul. Mickiewicza i Kamińskiego w celu lepszej orientacji.
Attachments
786c4700f5a204d4.jpg
786c4700f5a204d4.jpg (109.25 KiB) Viewed 3315 times
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

Tak, tylko ze te 14 lub 15 stop, to obnizenie poziomu Wielimia. Gdzies wyczytalem, musze tylko sprawdzic gdzie, ze Trzesieckie zostalo obizone o 4,5 stopy (1 stopa=okolo 0,29m) czyli o jakies 1,4m.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

"...Obnizenie poziomu jeziora trzesieckiego 17.10.1867 roku o 4,5 stopy przynioslo miastu wiele korzysci.(...) Zasypanie Lohmühlen- i Junkerhofsgraben (1864/67) nie pomoglo w zwalczaniu tyfusu. Obnizanie poziomu jeziora zostalo kontynuowane od 17.6.1868 roku. Odplyw Niezdobnej krzyzujacy Schloßadmm zostal wysuszony, a pozostawiony tak zwany Mühlenfließ przy ogrodzie zamkowym poszerzony, w ten sposob powstal w prostej lini jedyny odplyw na polnoc. Zimie potrzebna do poszerzenia Mühlenfliesu zostala poprzednio przez miasto wykupiona.(...) Upadl mlyn wodny, most na Belgarderstraße (przed Marozke`schen Haufe) zniknal. Dzialki na Parkstraße zostaly w 1873 odkupione od mistrza murarskiego Schmidta i przebudowane na ulice laczaca Königstr. z Seepromenade; w 1879 roku, powstala 16.4.1852r. Loza Wolnomularska "Hedwig zum Licht", buduje tam dom z restauracja..."
To wszystko oczywiscie u Tuempela(strony 343/344)
Last edited by ziom on 03 Sep 2007, 16:36, edited 3 times in total.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Post by ziom »

izywec wrote:Ziom!!
o ile w miarę dobrze pamiętam ukształtowanie terenu po 40-tu latach/, to woda sięgnąć mogła do krzyżówki 1-go Maja i Kaszubskiej
Friedrichstraße (1-go Maja), zanim sie tak nazywala, prowadzila bezposrednio do Wielimia. Gratuluje pamieci i wyobrazni :)
Sama Friedrichstraße nosila swoja nazwe od Friedricha Wielkiego, ktory zmieniajac w Szczecinku konie w czasie swojej podrozy do Prusow Zachodnich, wysluchal potrzeb mieszkancow miasta i zobowiazal sie finansowac obnizanie wody w jeziorach szczecineckich.
Kamil
Posts: 114
Joined: 14 Aug 2006, 14:17
Location: Gmina wiejska Szczecinek
Contact:

Post by Kamil »

U Tuempla jest też ciekawy passus o planach stworzenia drogi wodnej łączącej morze nasze przez Parsętę, Gwdę i Noteć z Wisłą.
Co do zasięgu jeziora Wielimie przed obniżeniem, to proponuję na mapie zaznaczyć warstwicę 135 m n.p.m.
User avatar
izywec
Posts: 716
Joined: 03 Apr 2007, 20:36
Location: 78-132 GRZYBOWO k/KOŁOBRZEGU

obniżanie poziomu szczecineckich jezior w XVIII i XIXw.

Post by izywec »

Warstwica 135 to nie to samo a dla mnie są trudności:
1. Obecny poziom Wielimia to 132,6 do tego 15 stóp to 4,8 m = 137,7 m.
2. Mam dostępną wojskową mapę o skali 1:50000 a na niej naniesione na interesującym mnie terenie są zabudowy a warstwic praktycznie nie ma.
3. Te 2,7 m to bardzo istotna wielkość - jak macie dostępny podkład wysokościowy tych terenów to brzegi jeziora od warstwicy 135 m przesuną się znacznie.
4. Dzięki za informacje a powyższe co napisałem to tylko drobna uwaga uzupełniająca a nie jakikolwiek zarzut nieścisłości.
Izydor Węcławowicz

[Verum].... nuli enim nisi audiituro dicendum est.
Lucii Annaei Senecae
Prawdę....należy mówić tylko temu, kto chce jej słuchać. L. A. Seneka
Kamil
Posts: 114
Joined: 14 Aug 2006, 14:17
Location: Gmina wiejska Szczecinek
Contact:

Post by Kamil »

Jeżeli chodzi o liczby to przepisałem je z opracowań, więc nieścisłości mogą być znaczne - trzeba by chyba zajrzeć jeszcze do innych pozycji dla uściślenia.
To co napisałem w związku z linią 135 to raczej luźna propozycja, a wzięła się stąd: znalazłem w jednej z książek mapkę z zarysem jeziora Wielimie przed i po obniżeniu. Są na niej tylko okoliczne miejscowości oraz linie brzegowe bez innych danych geograficznych. Wziąłem mapę w skali 1:10000 i porównałem, no i wyszło mi, że zarys brzegu z mapki w dużym przybliżeniu odpowiada linii 135.
Oczywiście to tylko punkt wyjścia dla dalszych poszukiwań
Kamil
Posts: 114
Joined: 14 Aug 2006, 14:17
Location: Gmina wiejska Szczecinek
Contact:

Post by Kamil »

A oto mapka, o której pisałem wyżej (źródło: J. Laschewski "Sparsee. Ein Dorf in Hinterpommern"). Podpis pod mapką: "Ciemna powierzchnia oznacza ziemię pozyskaną do 1786 dzięki obniżeniu poziomu jeziora Wielimie".
Attachments
skfcrm4.jpg
skfcrm4.jpg (19.85 KiB) Viewed 6761 times
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

Tuempel napisal rowniez prace na temat obnizania poziomu wody Wielimia. Czy ktos z Was trafil gdzies na to opracowanie? Wedlug zrodel niemieckich sporo mozna jeszcze znalezc w Archiwum Panstwowym w Szczecinie, ktore bylo glownym zrodlem u Tuempela. Bronx, moze bys kiedys tam zajrzal?
User avatar
jarekpi
Posts: 124
Joined: 12 Apr 2005, 23:55
Location: Szczecinek/Neustettin

Post by jarekpi »

Witaj Ziom. Witajcie forumowicze. Wróciłem z wakacji.
Opracowanie o które pytasz, to prawdopodobnie "Friedrichs des Grossen Vilmseesenkung" (Jak Frydery Wielki poziom jeziora Wielimie obniżał :-)).
Jest to rozdział książki K. Tuempla "Neustettin um 1600 und 1780". Ma ok 30 stron. Jeśli Cię interesuje, to zeskanuję Ci i przyślę w najbliższym czasie, ale ... nie mam Twojego maila.
Tuempel napisał też inne opracowanie o obniżaniu poziomu wód jezior wokół Szczecinka i wpływie meandrów rzeki Niezdobnej na funkcjonowanie i rozwój miasta. Nazywa się "Neustettins Niesedop-Problem". Ma ok. 20 stron. Interesuje: - j.w.
Jest też praca zbiorowa z roku 1928 "Beitraege zur Erdgeschichte des Kreises Neustettin" Wkład do historii Ziemi (geologicznej) powiatu Szczecinek. Jak tytuł wskazuje jest to opracowanie o historii i budowie geologicznej, wpływie lodowców i zlodowaceń, wodach gruntowych itp. Jestem po budownictwie lądowym, więc dla mnie to coś zwykłego, ale dla zwykłego zjadacza chleba może być za skomplikowane, więc i za nudne...
Opracowanie ma ok. 120 stron więc z wysłaniem już gorzej, ale...
Post Reply