Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Dyskusje historyczne na temat przedwojennego Neustettin.
Post Reply
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Post by bronx »

Ostatnio trochę pogrzebałem w adreßbuch’ach i natrafiłem na kilka nazw które nie dają mi spokoju, może ktoś z Was będzie wiedział co gdzie się znajdowało.

1Culmerstraße znalezione w adreßbuch’u z 1928, pierwszy raz spotykam się z ta nazwą, gdzie ona mogła być?

2.Zeughausstraße również adreßbuch 1928, podobnie jak z tą pierwszą, gdzie co i jak nic nie wiem?

3.Stichchaussee, adreßbuch 1928, gdzie to ktoś wie?

4.Schloßkoppelstraße tu już starsze źródło, 1896 prawdopodobnie została z inną połączona bo w późniejszych jej nie ma. Moje przypuszczenia, że był to odcinek między zamkiem a Schloßstraße bo Koppelung w niemieckim to połączenie. Ale to tylko przypuszczenia, może ktoś wie więcej?

5.Köslinervorstadt, adreßbuch 1896, domyślam się że chodzi o przedmieścia od strony Koszalina, ale też pierwszy raz spotkałem się z tą nazwą.

Dalej to będą bardziej obiekty, konkretne zabudowania niż ulice, chociaż ludzie tam mieszkający w książkach adresowych mają taką nazwę wpisaną jako adres. Musiały to być bardzo charakterystyczne budynki, zabudowania które same dla siebie były adresem.

6.Carolinenthal, adreßbcuh 1928, czy ktoś wie cokolwiek? Gdzie to się znajdowało, o fotkach nie marze.

7.Schönthal, nazwa występuje w adreßbuch’ach z 1913 oraz 1928, coś mi się kojarzy ta nazwa jakbym gdzieś się już z nią spotkał, ale zlokalizować za diabły nie mogę.

8.Steinthal, adreßbuch 1928, nie mam pojęcia, dodam że ul. Kamienna nazywała się Steinstraße może to jest jakiś namiar?

9.Wärterhaus 1, nazwa z książki adresowej z 1896, nazwa wskazuje że była to brama/strażnica, pytanie gdzie, co to za obiekt, tylko jeden adres numer 1 mieszkała jedna osoba Gustav Hildebrand zawód miał Haltestellenaufseher czyli ?przystankowy/zatrzymywacz? Coś w ten deseń, może ktoś bieglejszy w niemieckim poprawi. Czuje że za tym kryje się jakaś ciekawa historia.

10.Friedrichshof książka adresowa z 1928 nazwa wskazuje na dwór albo dawny dwór ale gdzie się mieścił?

11.Liepenhof, adreßbuch z 1928 , Z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że to dawny dwór w okolicach ulicy Miłej, Szczecińskiej. Wnioskuje z przedwojennej nazwy ul. Miłej czyli Liepenhofer Weg.

12.Stadtgut, adreßbuch z 1928, z nazwy można wnioskować że to folwark miejski, ale gdzie się znajdował?

13.Horngut adreßbuch z 1928 to już raczej jasne, nawet było omawiane na forum, jest to folwark Horn znajdujący się przy dzisiejszej ul. Lipowej.

Zastanawia mnie jedynie, że te nazwy pojawiają się w takiej już „późnej” książce adresowej. Wygląda to tak jakby do 1928 roku folwarki te popadały a ich zabudowania zamieszkali różni ludzie. Ponieważ wg dostępnych mi danych mieszka tam sporo osób, z bardzo różnymi nazwiskami (czyli nie rodzina) i róznymi zawodami. Czy ktoś może potwierdzić moje przypuszczenia?
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

Doszedłem już że Schönthal to dzisiejsze Raciborki, a dokładnie miejsce juz na trasie na Piłe, za lasem gdzie kiedys była, nie wiem czy jeszcze jest dyrekcja dróg czy coś takiego.

Steinthal też namierzyłem. Byly to zabudowania przy trasie kolejowej na Białogard, dzisiaj to się nazywa Opoczyska.

W XIX wieku, folwark Horn wg. ówczesnych planów znajdował się tak jak pisałem przy Lipowej, jednak na mapach z lat 20-30 nazwą Horngut oznaczony jest dzisiejszy Marcelin.

Liepenhof wg. mapy to dzisiejsza Lipnica nad jeziorem Lipno. Faktycznie na tej mapie ul.Miła a właściwie jej przedłużenie prowadzi prosto do Lipnicy.

Friedrichshof - to dzisiejszy Godzimierz.
Last edited by bronx on 10 Apr 2007, 22:47, edited 1 time in total.
GIZIO

Post by GIZIO »

Serwo

Odnośnie Raciborków podam jako ciekawostkę,że znajdowały się tam dwa obozy Fad-u.Pozdro. 8)
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

Carolinenthal lub Karolinenthal to był teren dzisiejszego lasku zachodniego oraz miejsce gdzie dzisiaj jest osiedle domków jednorodzinnych przy lasku w Trzesiece.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Post by ziom »

bronx wrote:Ostatnio trochę pogrzebałem w adreßbuch’ach i natrafiłem na kilka nazw które nie dają mi spokoju, może ktoś z Was będzie wiedział co gdzie się znajdowało.

4.Schloßkoppelstraße tu już starsze źródło, 1896 prawdopodobnie została z inną połączona bo w późniejszych jej nie ma. Moje przypuszczenia, że był to odcinek między zamkiem a Schloßstraße bo Koppelung w niemieckim to połączenie. Ale to tylko przypuszczenia, może ktoś wie więcej?
Koppelung, to polaczenie, ale Koppel, to miejsce gdzie kiedys wypasalo sie konie :wink:
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

Nazwy ulic również w czasach niemieckich zmieniały się, najstarsze nazwy, jakie można ustalić widoczne są na planie miasta z 1844 roku. Całe miasto zawierało się ówcześnie głównie w rejonie dzisiejszego starego miasta, a ulice takiej jak Wyszyńskiego, Lipowa, Koszalińska, Kościuszki to były przedmieścia.

Köslinerstrasse - Koszalińska nazywana była Cösliner Vorstadt,
Colberger Vorstadt późniejsza Königvorstad późniejsza Mackensenstrasse czyli dzisiejsza Kościuszki, jednak nazwa ta odnosi się do odcinka Kościuszki od skrzyżowania z jeziorną do skrzyżowania ul. Bohaterów Warszawy z ul. Podwale.
Bohaterów Warszawy czyli słynna Königstrasse w połowie XIX wieku nazywana była Belgardter Strasse.
Było również Preussische Vorstadt czyli dzisiejsza ul. Lipowa, oraz Danziger Vorstadt czyli dzisiejsza ul. Wyszyńskiego ale na odcinku tylko do skrzyżowania z Winniczną, odcinek między Winniczną a Armii Krajowej nazywał się Am Weinberg, za skrzyżowaniem to już tylko łąki i pola. Wyszyńskiego zanim została nazwana Bismarckstrasse nazywała się jeszcze Bahnhofstrasse, później Bahnhofstrasse została skrócona do długości dzisiejszej 28-go Lutego.

Inne ulice, które zmieniały swoje nazwy to:

Kietzen Strasse późniejsza Friedrich Strasse czyli ul. 1-go Maja,
Kirchen Strasse późniejsza Hedwig Strasse czyli ul. Ks. Elżbiety,
Ciekawie wyglądało nazewnictwo Gartenstrasse czyli ul. Ogrodowej, posiadała ona aż trzy nazwy, odcinek równoległy do Bohaterów Warszawy nazywał się, Gross Garten Strasse, wąska uliczka łącząca Ogrodową z ul. 1-go Maja której wylot można do dziś zobaczyć pomiędzy kamienicą a dawną siedzibą MDK nazywana była Klein Garten Strasse, krótki odcinek prostopadle krzyżujący się z Bohaterów Warszawy to był Bauer Grass.
Zugen Strasse to późniejsza Wallstrasse czyli ul. Podwale.
Am Junkerhof późniejsza Junkerstrasse dzisiejsza Junacka.
Rossmarien Strasse przemianowana została na Marienstrasse dzisiaj ul. Mariacka.
Am Mühlengraben późniejsza Mühlenstrasse dzisiejsza Młynarska.

Praktycznie wszystkie te nazwy zostały zmienione jeszcze w XIX wieku.
Last edited by bronx on 16 Sep 2007, 22:49, edited 2 times in total.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Post by ziom »

bronx wrote:10.Friedrichshof książka adresowa z 1928 nazwa wskazuje na dwór albo dawny dwór ale gdzie się mieścił?

11.Liepenhof, adreßbuch z 1928 , Z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że to dawny dwór w okolicach ulicy Miłej, Szczecińskiej. Wnioskuje z przedwojennej nazwy ul. Miłej czyli Liepenhofer Weg.

12.Stadtgut, adreßbuch z 1928, z nazwy można wnioskować że to folwark miejski, ale gdzie się znajdował?

13.Horngut adreßbuch z 1928 to już raczej jasne, nawet było omawiane na forum, jest to folwark Horn znajdujący się przy dzisiejszej ul. Lipowej.

Zastanawia mnie jedynie, że te nazwy pojawiają się w takiej już „późnej” książce adresowej. Wygląda to tak jakby do 1928 roku folwarki te popadały a ich zabudowania zamieszkali różni ludzie. Ponieważ wg dostępnych mi danych mieszka tam sporo osób, z bardzo różnymi nazwiskami (czyli nie rodzina) i róznymi zawodami. Czy ktoś może potwierdzić moje przypuszczenia?
Tez troche pogrzebalem i znalazlem takie wytlumaczenie:
5.05.1925 roku weszla w zycie ustawa o zawiazywaniu spoldzielni poprawiania ziemi rolnej(Gesetz vom 5. Mai 1925 über die Bildung von Bodenverbesserungs-Genossenschaften), jak w nazwie, chodzilo o zawiazywanie spoldzielni dysponujacych arealem od 60 do 100ha, na ktorych latwiej osiagac dobre plony niz na niewielkich skrawkach ziemi. Aby takie powstaly wykorzystano ustawy pruskie z konca XIXw o wspomaganiu osadnictwa i dotyczacej ziemi emerytow. Chodzilo o to zeby zimie malorolnych polaczyc w jedna calosc. Cale przedsiewziecie bylo dofinansowywane z Berlina. W takich okolicznosciach powstaly gospodarstwa Horngut (Marcelin, z mapy wynika, ze byly to tereny miedzy szosa, a jeziorem Wielimie, Horngut bei Neustettin), Freidrichshof (nie wiem jaka jest polska nazwa, ale jest to w polowie drogi miedzy Gwda, a Czarnoborem), ktory zostal sprzedany przez miasto potrzebujace funduszy na budowe nowego(obecnego) ratusza, stad pewnie nazwa Stadtgut, ktora jest wymieniana razem z Friedrichshof, czy tez Liepenhof (tu musze jeszcze pogrzebac gdzie to bylo). Takie spoldzielnie powstawaly na terenie calego Pomorza, szczegolnie tam gdzie ziemia byla rozdrobniona.
Tym mozna wytlumaczyc tak pozne pojawienie sie tych nazw w Adreßbuchach.
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

ziom wrote: Freidrichshof (nie wiem jaka jest polska nazwa, ale jest to w polowie drogi miedzy Gwda, a Czarnoborem), (..) Friedrichshof, czy tez Liepenhof (tu musze jeszcze pogrzebac gdzie to bylo).
nie musisz grzebać, przecież post niżej sam sobie odpowiedziałem :)
bronx wrote:Liepenhof wg. mapy to dzisiejsza Lipnica nad jeziorem Lipno. Faktycznie na tej mapie ul.Miła a właściwie jej przedłużenie prowadzi prosto do Lipnicy.

Friedrichshof - to dzisiejszy Godzimierz.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Post by ziom »

No i tak uwaznie czytam te posty :oops:
User avatar
bronx
Site Admin
Posts: 5469
Joined: 25 Feb 2005, 10:18
Location: Nstn in Pomm.
Contact:

Post by bronx »

Jeszcze w sprawie tych przenosin folwarków, tak jak pisałem przeniesiony został Horn Gut który pierwotnie znjadował sie na końcu ul. Lipowej mniej wiecej w miejscu dzisiejszego ronda i hotelu Merkury.

Ale podobny los spotkał Bügen Gut czyli folwark Bugno, który pierwotnie znajdował się przy Colberger Vorstadt zaczynał się mniej wiecej w miejscu dzisiejszego sądu a kończył trochę za vis a vis dawnej Jubilatki, sięgał po samo jezioro, ale pametac należy że jezioro ówcześnie było większe, nie istniała w ogóle ul. Ordona. Pryz okazji dodam że nazwa folwarku pochodzi od właściciela Jakuba Bügen'a. Później folwark przeniesiony został w miejsce dzisiejszej wioski Bugno. Miasto sie rozrastało mniej ziem uprawnych, pewnie dochodziły sprawy podatkowe, dlatego pewnie te folawarki zmieniały swoje miejsca.

PS. dodam że w pierwszej połowie XIX wieku droga wylotowa z miasta do Friedrichshof prowadziła dzisiejszą główną aleją cmentarza, (sam cmentarz znajdował się tylko na górce po lewej stronie aleji) trakt ten przerwała dopiero później wybudowana linia kolejowa.
User avatar
ziom
Posts: 1431
Joined: 11 Dec 2006, 19:29
Location: z dworca

Re: Dawne zapomniane nazwy w Neustettin.

Post by ziom »

bronx wrote: 4.Schloßkoppelstraße tu już starsze źródło, 1896 prawdopodobnie została z inną połączona bo w późniejszych jej nie ma. Moje przypuszczenia, że był to odcinek między zamkiem a Schloßstraße bo Koppelung w niemieckim to połączenie. Ale to tylko przypuszczenia, może ktoś wie więcej?
Po tym jak w 1888 roku Schloßkoppel stal sie otwarta droga, a w 1893 wybudowano tam pierwszy dom mieszkalny, zostaly regulowane Augusta- i Viktoriastraße; miasto wzielo kredyt w wysokosci 150000 Mk. na utwardzenie i chodniki na tych ulicach i na prace na mostach Wilhelms- i Nisedopbrücke. Po zlikwidowaniu Schloßkoppel zyskano grunty pod budowe Domu Powiatowego i nowego kosciola jak rowniez ukierunkowanie Stellterstraße z duza jezdnia(1910).
Post Reply