Page 1 of 1

Kamień węgielny dużego kościoła\Grundstein St. Nikolaikirche

Posted: 19 Apr 2018, 07:14
by bronx
Na jednej z pocztówek została reprodukowana fotografia tekstu znajdującego się w kamieniu węgielnym, który został złożony w fundamentach dużego kościoła. Może ktoś dałby radę odczytać tę treść i się nią podzielić. Może zgrany duet Massovia i Bastian? :)

Należy się pewnie spodziewać informacji typu jak doszło do budowy kościoła ile kosztował itp. ale może są też jakieś inne ciekawe fakty z życia miasta w nim wspomniane.
mariacki historia kamień1.jpg
(1.1 MiB) Downloaded 270 times

Re: Kamień węgielny dużego kościoła\Grundstein St. Nikolaikirche

Posted: 19 Apr 2018, 14:29
by bastian
I hope there are not too many mistakes.
The mentioned costs do not fit.
In den Grundstein eingemauerte Urkunde“.- Grundsteinlegung der St. Nikolai-Kirche, Neustettin

Im Namen Gottes des Vaters und des Sohnes und des heiligen Geistes legen wir heute den Grundstein zum Neubau unserer St. Nikolaikirche.

Nachdem bereits …………….. der Wunsch nach einer neuen Kirche hervorgetreten und seit dem Jahre 1890 ein Baufonds durch jährliche Kirchensteuer von 8(?) % der Einkommensteuer …………. worden ist, wurde das Bedürfnis eines Neubaus durch das Anwachsen der Einwohnerzahl in den letzten 50 Jahren von etwa 5000 auf 10000 immer dringender. Unsere alte Kirche die noch während des Baues benutzt werden kann liegt auf dem Platze zwischen dem an der Nordseite der Predigerstrasse gelegenen alten Gymnasialgebäudes und der Königstrasse 30 m westlich vom Marktplatz 20 m südlich von der Königstrasse. Sie ist massiv aus geputzten Ziegelmauerwerk erbaut zwar noch gar nicht baufällig aber ein unschönes Bauwerk außen entstellt durch Anbauten von Fachwerk welche die Schriften und Treppenaufgänge ……, innen durch übermäßig weit hervorragende Emporen sie sich an beiden Langseiten der Kirche hinziehen.
Wir …… Ausnutzung des Raumes lassen sich 450 (950?) Sitzplätze …………. Die Kirche kann ohne Feuergefahr werde geheizt noch genügend beleuchtet werden und ihre Größe ist seit langer Zeit unzureichend. Die alte Kirche ist in ihrem ältesten Teile wahrscheinlich schon bei der Gründung der Stadt um das Jahr 1300 n. Chr. …. erbaut und später umgebaut und erweitert, wozu die Steine der im Jahre 1579 abgebrochenen Klosterkirche zu Marienthron verwendet sein ….. Der letzte größere Umbau fand 1778 statt mit einer bedeutenden Beihilfe Friedrich des Großen. Die Turmspitze die 1804 abgebrochen werden mußte, wurde 1811 durch ein stumpfes Kegeldach ersetzt. Nach Vollendung der neuen Kirche wird die alte mit Ausnahme vielleicht des Turmes abgebrochen und der Platz der Stadt übergeben werden im Austausch gegen den neuen Bauplatz. Der Entwurf zur neuen Kirche ist auf Grund der Vorarbeiten des Königlichen Kreisbauinspektors Baurat Keilner hierselbst und des Königlichen Landbauinspektors Baurat Bornes in Köslin von dem Geheimen Baurat Hossfeld in Berlin angefertigt und von dem Regierungsbaumeister Schäfer dem auch die Bauleitung übertragen im einzelnen bearbeitet. Die Gesamtkosten belaufen sich nach dem Anschlag auf 312.805 Mark. Hierzu trägt der Staat als Patron zu den reinen Baukosten bei mit 35.850 Mark. Sodaß die Kirchengemeinde noch 254.015 Mark zu tragen hat. Der angesammelte Kirchenbaufonds wird bis zum Ende der Bauzeit etwa 124.000 Mark betragen, sodaß ca. 100.000 Mark durch Anleihe aufgebracht werden …… >….. ...zeit und 3 Jahre in ……….genommen, sodaß die Kirche etwa gegen Weihnachten 19.. eingeweiht werden könnte. Möge der Segen des …….. auf unseren Werken ruhen! Er schütze die Bauleute vor Unfall und Gefahr und fördere das Werk unserer Hände. Wo der Herr nicht da Haus bauet so arbeiten umsonst die daran bauen. Er behüte dieses Gotteshaus und lasse es ….. ….. ein Zeugnis des Glaubens der Väter einen mahnenden Hinweis auf das …...Heiligtum. Er gebe ….. auf der Kanzel das reine Wort auf Altar und Taufstein die heiligen Sakramente zu Treu und Frieden uns und unseren Kindern. Er erhalte unseren Nachkommen den selig machenden Glauben … Christum den wahrhaftigen Gott ….. ….. ….. ….. den einzigen Grund unserer Seligkeit wieder in der heiligen Schrift alten und neuen Testaments und in den ….. unserer Kirche bezeugt ….. wie Doktor Martin Luther ihn wieder ans Licht gebracht hat wie unsere Gemeinde ……… Gott der Herr segne und behüte …. unsere liebe Stadt Neustettin und unser ganzes Preußen und beschütze und erhalte das wiedererstandene Deutsche Reich ….. …. und …. unseren geliebten Kaiser und König Wilhelm II und sein Haus.
Dem aber der überschwänglich tun kann, aber…… das wir ….. und …… nach der Kraft die da zu uns wirket. Dem sei Ehre in der Gemeinde wie in Christo …. … zu aller Zeit von Ewigkeit zu Ewigkeit.
Amen.
Gegeben zu Neustettin, den 23.Juni 1905
Der Gemeindekirchenrat
Die Gemeindevertreter
Die Bauverwaltung

Re: Kamień węgielny dużego kościoła\Grundstein St. Nikolaikirche

Posted: 20 Apr 2018, 07:54
by bronx
Thank You very much. Great job. :)

Re: Kamień węgielny dużego kościoła\Grundstein St. Nikolaikirche

Posted: 22 Apr 2018, 15:15
by Massovia
Spróbujmy odcyfrowany przez Bastiana tekst przełożyć na polski, w miarę moich ograniczonych możliwości (wszelkie krytyczne uwagi do tłumaczenia mile widziane):

"Dokument we wmurowanym kamieniu węgielnym" - Położenie kamienia węgielnego pod kościół św. Mikołaja w Szczecinku.
W imię Boga Ojca i Syna i Ducha Świętego kładziemy dzisiaj kamień węgielny pod budowę naszego kościoła św. Mikołaja.
Po tym, gdy już ... życzenie o nowy kościół stało się rzeczywistością i od kiedy to w roku 1890 powstał Fundusz Budowy, tworzony w oparciu o coroczne odpisy 8% (?) z podatku dochodowego, w związku z przyrostem w ciągu ostatnich 50 lat liczby mieszkańców miasta z pięciu do dziesięciu tysięcy, potrzeba budowy nowego kościoła stała się jeszcze bardziej pilna. Nasz stary kościół, który w trakcie budowy nowego może być wykorzystany, leży między stojącym po północnej tronie ulicy Kaznodziejskiej (dzisiaj Piotra Skargi - mój przypis) budynkiem starego liceum i ulicą Królewską (Bohaterów Warszawy), 30 metrów na zachód od rynku i 20 metrów na południe od ul. Królewskiej. Zbudowany jest z litej, oczyszczonej cegły i chociaż nie jest jeszcze całkiem ruiną, to brzydka przybudówka na zewnątrz, zdeformowana przez przebudowy muru w konstrukcji ryglowej, w której są (...?) i schody, a wewnątrz szczególnie szerokie, wspaniałe empory (galerie), położone wzdłuż obu długich ścian kościoła. Dla wykorzystania powierzchni ... pozostawiamy ... 450 (950?) miejsc siedzących ... Kościół może być ogrzewany i odpowiednio doświetlony bez zagrożenia pożarowego, ale jego wielkość jest już od dawna niewystarczająca. W swojej najstarszej części kościół został zbudowany prawdopodobnie w okresie założenia miasta około 1300 roku, a następnie przebudowany i rozbudowany, do czego posłużyły cegły ze zburzonego w 1579 roku kościoła klasztornego na Marientronie ... Ostatnia większa rozbudowa miała miejsce w 1778 roku, przy znaczącej pomocy Fryderyka Wielkiego. Hełm wieży kościelnej, który w 1804 roku musiał zostać usunięty (zapewne drewniany, bardziej strzelisty, ale już zniszczony - mój przypis), zastąpiony został dachem z dachówki o spłaszczonym stożku. Po zakończeniu budowy nowego kościoła, stary - być może za wyjątkiem wieży, zostanie zburzony, a plac po nim oddany miastu w zamian za plac pod nowy kościół.

Projekt nowego kościoła został opracowany przez pana Hossfelda, tajnego radcy budowlanego w Berlinie, w oparciu o prace przygotowawcze wykonane przez pana Keilnera, architekta powiatowego oraz przez pana Bornesa, z królewskiego okręgowego biura architektury w Koszalinie. Zarząd nad budową przejął pan Schäfer, architekt rządowy, który opracował szczegóły wykonawcze. Łączne koszty budowy po ... zamykają się w kwocie 312.805 marek. Do czystych kosztów budowlanych dokłada się państwo jako patron budowy w kwocie 35.850 marek. Parafia wnosi kwotę 254.015 marek. Zebrane kwoty w Funduszu Budowy wyniosą do końca procesu budowlanego około 124.000 marek, tak więc należy jeszcze zebrać około 100.000 marek drogą rozpisanej ... trzy lata temu pożyczki. Poświęcenie kościoła mogłoby odbyć się więc około świat Bożego Narodzenia 190(?) roku.

Niech błogosławieństwo ... spłynie na nasze prace. Chroni on robotników budowlanych przed wypadkiem i niebezpieczeństwem i wspiera pracę naszych rąk. Gdzie Pan domu nie zbuduje, to na próżno pracują ci, co go budują (mój komentarz: Jest to nawiązanie do psalmu 127.1 - "Jeśli Pan domu nie zbuduje, próżno trudzą się ci, którzy go budują. Jeśli Pan nie strzeże miasta, daremnie czuwa stróż").

Strzeże On ten Dom Boży i pozwala ... .... świadectwo wiary ojców i przypomnienie ... świątyni. Daje nam i naszym dzieciom ... na ambonie ... czyste słowo na ołtarzu i przy chrzcielnicy święte sakramenty dobra i pokoju. Powierza naszym potomkom błogosławieństwo prawdziwej wiary. ... Chrystus prawdziwy Bóg ... ... ... ... znowu jedyny powód naszego zbawienia w piśmie świętym Starego i Nowego Testamentu i ... nasz kościół poświadcza, ... jak doktor Martin Luter ponownie przyniósł go do światła, jak nasza parafia ... niech Pan Bóg błogosławi ... nasze kochane miasto Szczecinek i całe nasze Prusy oraz chroni i osłania nowo-narodzoną Rzeszę Niemiecką ... ... i ... ... naszego ukochanego cesarza i króla Wilhelma II i jego rodzinę. Ale tego, którego może ponieść entuzjazm, ... że my ... i ... dla siły, która dla nas pracuje. Ku chwale tej parafii, która pozostanie w Chrystusie ... na wieki wieków. Amen.
Zapisano w Szczecinku 23 czerwca 1905 roku
Rada parafialna
Przedstawiciele parafii
Zarząd budowy.